Aktualizacja: 16.04.21

Oto zestaw najczęściej powtarzających się pytań dotyczących: kognitywistyki jako dziedziny nauki, studiów kognitywistycznych, wymagań i perspektyw. Każdy może wzbogacić tę listę – prosimy o nadsyłanie pytań pod adres e-mailowy informacje[at]kognitywistyka.umcs.lublin.pl. Dziękujemy za wszystkie dotychczasowe pytania.

Uwaga! w 2021 roku rejestracja na kogni1 (studia I stopnia) rusza  1 kwietnia, zaś rejestracja na kogni2 (studia II stopnia) 2 kwietnia. Terminy zakończenia rekrutacji podamy wkrótce (proszę jednak pamiętać, że dynamiczna sytuacja związana z pandemią SARS-Cov-2 może wpłynąć na zmianę terminów).

Na skróty:
pytania o nabór na studia | pytania dotyczące studiów

I. Kognitywistyka ogólnie

1. Co to takiego, ta kognitywistyka?

Kognitywistyka (nauki o poznawaniu) to dziedzina wyjaśniająca, jak to się dzieje, że rozmaite istoty (systemy), jak ludzie, zwierzęta a być może również maszyny zdobywają wiedzę i potrafią ją wykorzystywać w podejmowanych działaniach. Natura zjawisk wyjaśnianych (percepcja, rozumowanie, inteligencja, rozumienie, świadomość, znaczenie, reprezentowanie, manipulowanie etc.) wymaga zaangażowania specjalistów z kilku dziedzin, stąd interdyscyplinarność kognitywistyki. W naukach o poznaniu psycholog zerka na neurobiologa (wiedza o mózgu może wspierać wyjaśnienia psychologiczne), obaj patrzą na specjalistę od sztucznej inteligencji (może model komputerowy ujawni coś, czego oni wcześniej nie dostrzegli?). Ponieważ poznajemy świat w znacznej mierze dzięki językowi i znakom w ogólności (skąd wiem, że za chwilę będzie zakręt drogi w lewo? dlaczego oczekuję, że ten produkt jest dobrej jakości? skąd wiem, że on/ona mnie kocha?) kognitywiści szukają wsparcia u językoznawców i u semiotyków (specjalistów od znaków). Ostateczne pytanie: czym jest to coś, co poznaje (umysł? mózg?) trapi od wieków filozofów umysłu…

2. Czy kognitywistyka jest nową dziedziną?

Badania nad umysłem i poznaniem w ramach filozofii prowadzone były odkąd istnieli filozofowie… Nowy wymiar tych badań, uwzględniający osiągnięcia psychologii, neurobiologii oraz obejmujący wyniki badań nad maszynami (robotami) wyłonił się w latach 50tych XX wieku. Od tamtego też czasu kognitywistyka jest istotnym i dynamicznym obszarem badań, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych.

3. Jakie dyscypliny obejmuje kognitywistyka?

Prawdę mówiąc, trudno obecnie odpowiedzieć w sposób pełny na to pytanie. Coraz więcej dyscyplin rozwija bowiem swoją „kognitywistyczną” odmianę, przez co liczba obszarów badań kognitywistycznych rośnie. Można natomiast wymienić te podstawowe dyscypliny, stanowiące trzon kognitywistyki: filozofia umysłu, językoznawstwo kognitywne, psychologia poznawcza, neuronauka poznawcza, badania nad sztuczną inteligencją i sztucznym życiem, semiotyka kognitywna, antropologia poznawcza. Dziedziny te ilustruje dobrze logo Cognitive Science Society, organizacji zrzeszającej kognitywistów z całego świata.

4. Jak wygląda w tej perspektywie Polska?

Pomijając liczne indywidualne badania naukowców w zakresie kognitywistyki, instytucjonalnie kognitywistyka uzyskała wsparcie w 2001 roku, kiedy powstało Polskie Towarzystwo Kognitywistyczne. Pierwsze studia kognitywistyczne uruchomione zostały w Poznaniu, w r. 2005/06. Obecnie studia kognitywistyczne prowadzone są w kilku ośrodkach krajowych, UMCS był czwartym uniwersytetem uruchamiającym ten kierunek (po UAM w Poznaniu, UMK w Toruniu i UJ w Krakowie).

II. Kognitywistyka UMCS – rekrutacja

5. Dlaczego Lublin, nie Poznań, Toruń lub Kraków?

Z racji istotnej interdyscyplinarności kognitywistyki nie można studenta nauczyć wszystkiego… Dlatego poszczególne ośrodki wyprofilowały kształcenie, akcentując wybrane dyscypliny kognitywistyki. W Lublinie kłaść będziemy nacisk na dwa aspekty badań kognitywistycznych: badania nad komunikacją (znakiem, językiem, multimodalnością, komunikacją człowiek-komputer) jako narzędziem poznania i złożonym procesem poznawczym (m.in. we współpracy z Instytutem Neofilologii czy Katedrą Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego UMCS) oraz na badania nad sztuczną inteligencją i BigData (we współpracy m.in. z Instytutem Informatyki). Jeśli zatem jesteś zainteresowany/na językowym obrazem świata, kształtowaniem postaw innych za pośrednictwem znaków, projektowaniem interfejsów HCI  lub marzy Ci się stworzenie programu komputerowego, który będzie za Ciebie rozwiązywał łamigłówki lub diagnozował choroby – kognitywistyka UMCS jest miejscem dla Ciebie. Wciąż nie jesteś pewien czy wybrać UMCS? Weź pod uwagę to, że część kursów prowadzona będzie w podstawowym dla kognitywistyki języku angielskim. Starając się uatrakcyjnić studia a jednocześnie zapewnić studentom najwyższą jakość chcemy współpracować z ważnymi ośrodkami badawczymi, zapraszając badaczy jako „wizytujących profesorów”. Studenci rozpoczynający studia po roku 2012  będą mieli okazję poznawać semiotykę kognitywną dzięki profesorom z uniwersytetu w Lund, Szwecja.

6. Jak wygląda procedura rekrutacji na studia?

Zdecydowałaś/zdecydowałeś się na studia kognitywistyczne?

• Zapoznaj się z naszą propozycją; kognitywistykę znajdziesz tutaj (I stopień) i tutaj (II stopień).
• Zarejestruj się w systemie rekrutacyjnym UMCS – załóż swoje konto.
• Uzupełnij wymagane dane.
• Wnieś opłatę rekrutacyjną (85 PLN);
• Sprawdź wyniki rekrutacji: na kogni1 i kogni2 przyjmujemy w oparciu o listę rankingową. Terminy tur rekrutacyjnych znajdziesz tutaj
• Zostałaś zakwalifikowana, zostałeś zakwalifikowany? Gratulujemy! Złóż wymagane dokument we wskazanym w systemie terminie. Pamiętaj, że jeśli nie złożysz dokumentów będzie to oznaczało rezygnację ze studiów.
• Nie zostaliście zakwalifikowani w I turze? Cierpliwości, możecie zostać przyjęci w kolejnych turach rekrutacji w miarę wolnych miejsc.

Pamiętaj! Warunkiem przyjęcia na studia jest złożenie kompletu dokumentów w terminie i miejscu podanym na koncie rekrutacyjnym!

7. Jaki jest limit przyjęć na kognitywistykę?

W bieżącym (2021) roku na studia I stopnia możemy przyjąć 75 osób; na studia II stopnia: 15 studentów. Dla porównania, w 2019 roku o jedno miejsce ubiegało się ponad 2 kandydatów, ostatecznie po zwiększeniu limitów na I stopień przyjęliśmy 78 osób, na II stopień 22 osoby.

8. Czy przewidywany jest drugi nabór we wrześniu?

Drugi nabór na studiach I stopnia zależy od liczby kandydatów, którzy zostaną przyjęci na studia w pierwszym terminie. Jeśli limit zostanie wyczerpany w lipcowym naborze,  nabór wrześniowy się nie odbędzie. Nabór na studia II stopnia kończy się we wrześniu.

9. Studia organizuje Wydział Filozofii i Socjologii. Czy kognitywistyka na UMCS to studia filozoficzne?

Nie. Wydział Filozofii i Socjologii jest organizatorem studiów – m.in. z racji długich tradycji badawczych nad językiem, komunikacją, umysłem i sztuczną inteligencją. Zajęcia o charakterze ściśle filozoficznym będą się ograniczały do: wstępu do filozofii, epistemologii (teorii poznania) oraz filozofii umysłu i będą ukierunkowane na problemy kognitywistyczne. Zajęcia poza filozofami prowadzić będą: językoznawcy, psychologowie, informatycy, neurochirurdzy, neuropsycholodzy, logopedzi, semiotycy oraz kognitywiści. Studia kognitywistyczne o charakterze bardziej filozoficznym prowadzone są w Krakowie.

10. Jakie przedmioty wybierać na maturze?

Wymagamy matury z języka angielskiego (mile widziany poziom rozszerzony, por. też informacje poniżej). Poza tym uwzględniana będzie punktacja z dwóch przedmiotów spośród następujących: język polski, filozofia, matematyka, biologia, fizyka z astronomią, informatyka, chemia, biologia, geografia, historia, wiedza o społeczeństwie. Wszystkie powyższe  przedmioty są tak samo punktowane (system rekrutacji wybierze za Ciebie najbardziej korzystną punktację). Ale najważniejsze są Twoje zainteresowania. Jeśli lokują się one w jednej (lub kilku) z dyscyplin kognitywistycznych, zapraszamy do studiowania. Szczegóły dot. rekrutacji: https://www.umcs.pl/pl/wyszukiwarka-studiow,118,kognitywistyka,1136.chtm

11. Ile kosztuje podjęcie studiów na kognitywistyce jako drugim kierunku?

Od 2014 roku podjęcie studiów na więcej niż jednym kierunku jest (ponownie) bezpłatne. Jednak specyfika kognitywistyki oraz założony poziom studiów mogą utrudnić traktowanie tego kierunku studiów jako drugiego (lub jednego z dwóch). Będą to bowiem studia absorbujące i wymagające sporego zaangażowania ze strony studentów.

III. O studiach

12. Czy znajomość angielskiego jest niezbędna?

Tak. Wybrane przedmioty zarówno na I jak i na II stopniu (m.in. Introduction to Cognitive Science, Information Technologies, Language and Cognition, Cognitive Semiotics, Philosophy of Mind, Human Problem Solving, Mindreading, Neuromodeling, szczegóły znajdziesz w programie studiów I i II stopnia) prowadzone będą w tym języku, podobnie w języku angielskim będą się odbywały zaliczenia lub egzaminy z tych przedmiotów.

13. Czy trzeba płynnie posługiwać się językiem angielskim?

Nie. Na początek wystarczy znajomość języka angielskiego na poziomie średniozaawansowanym (B1). W okresie studiów oferujemy Ci lektorat z języka angielskiego, translatorium oraz umożliwiamy kontakt w tym języku z prowadzącymi zajęcia. Dodatkowo w ramach Seminarium Kognitywistycznego planujemy spotkania z gośćmi zagranicznymi. Będziesz miał(a) więc liczne możliwości podniesienia swoich umiejętności językowych – zarówno ogólnych jak i specyficznie związanych z kognitywistyką. Ponadto Wydział będzie się starał o fundusze europejskie finansujące dodatkowe kursy dla studentów.

14. Interesuje mnie język i komunikacja – czy muszę uczyć się programowania?

W podstawowym zakresie – tak. Studia mają zapoznać studentów z podstawami kognitywistyki, zaś sztuczna inteligencja to jedna z najważniejszych dyscyplin kognitywistycznych. Na pocieszenie dwa zastrzeżenia: języki programowania sztucznej inteligencji są bardzo intuicyjne i nie wymagają opanowywania skomplikowanych struktur danych ani procedur języków programowania. Dużo ważniejsza będzie tu umiejętność analizy problemu tak, by go wyrazić w sztucznych językach jak Python, LISP czy PROLOG. Tę umiejętność będziecie Państwo zdobywać m.in. na zajęciach z logiki czy kursie wybieralnym z rozwiązywania problemów. Drugie zastrzeżenie: uwzględniając różnice w Państwa zainteresowaniach wprowadziliśmy ścieżki kształcenia, które umożliwią zapoznanie się z podstawami wszelkich dziedzin, a jednocześnie pozwolą uniknąć zaawansowanej problematyki z przedmiotów mniej interesujących (np. rozszerzonego kursu programowania właśnie).

15. To nie wszystkie zajęcia w programie studiów są obowiązkowe?

Nie. Program studiów obejmuje oczywiście kanon przedmiotów obowiązkowych, obok nich są jednak również: przedmioty wybierane w ramach bloków przedmiotów: IT, poznanie i wiedza, logika i metodologia, psychologia i neuronauka, AI (sztuczna inteligencja), język i działanie. Ponadto 60 godzin odbyć należy na zajęciach prowadzonych na innych kierunkach (np. psychologia, filologie, matematyka, informatyka etc). Dzięki temu studenci mogą dopasować odbywane zajęcia do swoich zainteresowań. W doborze przedmiotów i ustalaniu toku kształcenia studentów wspierać będą ich tutorzy (opiekuni naukowi). W ostatnim semestrze studiów I stopnia studenci realizują jeden z przedmiotów praktycznych: BigData, Media, Design, w ramach których praktycy (designerzy, dziennikarze, informatycy) wprowadzają studentów w arkana praktycznej działalności.

16. Kim jest tutor?

To pracownik naukowy uniwersytetu sprawujący „opiekę” nad studentem. Z racji interdyscyplinarności i rozległości dziedziny jaką jest kognitywistyka kształcenie studenta nie polega jedynie na uczestnictwie w wykładach i konwersatoriach. Student musi samodzielnie poszukiwać informacji i rozwijać swoją wiedzę i umiejętności. W tym ma go wspierać tutor. Jego opieka ma mieć charakter merytoryczno-organizacyjny: ma pomóc studentowi w określeniu jego zainteresowań kognitywistycznych (wybór profilu kształcenia), wspomagać w wyszukiwaniu i doborze materiałów naukowych do samodzielnego wykorzystania, konferencji i innych wydarzeń dzięki którym student będzie mógł się rozwijać. Ponadto rolą tutora jest wspomaganie studenta w doborze ścieżki kształcenia i organizacji toku studiów w jej ramach (zwłaszcza w doborze zajęć na innych wydziałach/kierunkach).

17. Na jaki temat mogę pisać pracę licencjacką lub magisterską?

Seminaria licencjackie i magisterskie dla studentów kognitywistyki prowadzą wykładowcy z Instytutów: Filozofii, Psychologii, Informatyki, Neofilologii. Dzięki temu studenci mają do wyboru bardzo szerokie spektrum tematów i mogą swobodnie realizować swoje zainteresowania. Na poparcie tych słów można przytoczyć spis tematów prac licencjackich, spis tematów prac magisterskich oraz listę seminariów wraz z ich tematyką, oferta 2020/21: licencjat, magisterium.

19. Czy w trakcie studiów licencjackich lub magisterskich przewidziane są praktyki zawodowe?

Kognitywistyczne studia licencjackie mają charakter ogólnoakademicki, praktyki nie są więc wymagane. Przyczyna jednak jest poważniejsza: plan studiów jest dość bogaty, duża liczba godzin dydaktycznych więc trudno było dodatkowo studentów obciążać obowiązkiem praktyk. W zamian, studenci VI semestru wybierają jeden z przedmiotów praktycznych. Praktyki w wymiarze 90 godzin odbędą się jednak na studiach II stopnia.

20. Jakie są możliwości wymiany zagranicznej studentów?

Wydział Filozofii i Socjologii uczestniczy w programie Erasmus+ umożliwiającym wymianę studentów i pracowników naukowych z wybranymi europejskimi uniwersytetami.  Na tych uniwersytetach można studiować przez semestr/rok; tok takich studiów ustalany jest indywidualnie, wybrane kursy mogą zostać zaliczone dzięki punktom ECTS (Europejski System Transferu Punktów). Szczegółowych informacji może udzielić wydziałowy koordynator Erasmus, dr Marcin Rządeczka: marcin.rzadeczka[at]poczta.umcs.lublin.pl. Dodatkowe informacje dotyczące programu Erasmus na WFiS: tutaj;
Wymagania i procedury rekrutacyjne (program Erasmus)

21. Na jakich uniwersytetach można odbyć część studiów w ramach programu Erasmus?

Wydział Filozofii i Socjologii UMCS podpisał umowy o wymianie studentów z uniwersytetami w Bańskiej Bystrzycy, Brnie, Fryburgu Bryzgowijskim, Granadzie, Madrycie, Leuven (Lowanium), Salford, Tampere i Wilnie oraz z kilkoma uczelniami w Turcji; lista uniwersytetów współpracujących. Studia ściśle kognitywistyczne można realizować w Aarhus (Dania), Linkoping (Szwecja) i w Radboud, w Holandii.

22. Jakie mam perspektywy po studiach?

Kognitywistyka została uznana w Polsce za jeden z 10 najbardziej perspektywicznych, jeśli chodzi o zatrudnienie, kierunków studiów. Przykłady krajów rozwiniętych – zwłaszcza Stanów Zjednoczonych – pokazują duże zapotrzebowanie na specjalistów z tej dziedziny. Wyniki naszych rozmów z wybranymi pracodawcami i firmami rekrutującymi przedstawione zostaną pokrótce w profilu studenta. Ponadto zachęcamy do kontynuowania nauki na studiach II stopnia. Od wielu lat WFiS UMCS prowadzi też studia doktoranckie w zakresie nauk o poznaniu i komunikacji społecznej (co odpowiada kognitywistyce).

23. Co to są efekty uczenia się?

Dotychczasowe programy studiów planowane były w oparciu o to, co prowadzący zamierzał studentowi przekazać. Reforma szkolnictwa wyższego związana z dostosowaniem polskich programów studiów do standardów europejskich przewiduje opisywanie studiów właśnie w kategoriach efektów uczenia się, tzn. tego, co student powinien wiedzieć, umieć i jakimi postawami się wykazywać po ukończeniu studiów na danym poziomie. Należy to rozumieć następująco: jeśli student otrzymuje stopień licencjata to oznacza, że przyswoił sobie: wiedzę, umiejętności i postawy takie, jakie przewidują studia (czytaj tutaj oraz tutaj); jeśli student nie osiągnął tych efektów, nie powinien skończyć studiów.

24. Czy studia ograniczają się do zajęć?

Będziemy zachęcać studentów do aktywnego angażowania się w działalność naukowo-organizacyjną związaną z kognitywistyką.

Od początku studiów kognitywistycznych (2015) działa na Wydziale Pracownia Sztucznej Inteligencji, ostatnio wzbogacona o nowy sprzęt, w tym układy Arduino do projektowania elementów systemów robotycznych. Studenci – pod opieką pracowników naukowych – mogą rozwijać swoje pasje badawcze w nowoutworzonym MultiLab-ie (Laboratorium badań nad multimodalnością), wyposażonym w eye-trackery i kombinezony do rejestrowania aktywności cała (dalsze wyposażenie jest w procedowaniu).

Autorzy najlepszych projektów przygotowanych w ramach zajęć ze Wstępu do kognitywistyki będą mogli ubiegać się o zaprezentowanie projektów w ramach Otwartych Drzwi lub na Festiwalu Nauki; znakomitą okazją do wzbogacenia wiedzy będą spotkania w ramach Seminarium Kognitywistycznego UMCS, planujemy organizację Szkoły Letniej Kognitywistyki – zachęcając do uczestnictwa lub pomocy w organizacji przedsięwzięcia.

Przy studiach kognitywistycznych aktywnie działa Koło Kognitywistyki UMCS. Liczne naukowe imprezy zawdzięczamy właśnie aktywności studentów kognitywistyki, jak: Ogólnopolska Konferencja Kognitywistyczna HEKSAGON, Lubelskie Dni Kognitywistyki, Dzień Neuroróżnorodności, Tydzień Mózgu.

Angażujemy naszych studentów do współpracy przy organizacji ważnych kognitywistycznych wydarzeń na UMCS, jak VI Langugae, Culture and Mind Conference (2014) czy II IACS Conference w 2016 roku.

cdn.